ROMATİZMA NEDİR?

Romatizma kelimesi, Yunanca "rheuma" kökünden gelir. Bu kelime "akma"yı dolayısı ile "hareket"i ifade eder. Romatizma oldukça genel bir terimdir ve kemik, kas ve eklemlerin etrafındaki ağrı veya acıyı ifade etmek için kullanılır. Romatizma deyince tek bir hastalık anlaşılmaz. Yüzden fazla hastalığı içerir. Bazıları sık bazıları ise oldukça nadirdir. 

​

KAÇ TİP ROMATİZMA VARDIR?

Temel olarak 2 tip romatizma vardır.

1) İltihabı Olanlar: Bağışıklık sisteminin bozuk oluşu sonucu gelişen mikropsuz iltihap olarak tanımlanır. Bu tip iltihabın neden olduğu romatizmaların en önemlileri romatoid artrit (RA), ankilozan spondilit (AS) ve yaygın bağ doku iltihabı yapan hastalıklar (kollajen hastalıklar)'dır. 

2) İltihabı Olmayan Romatizmalar: Bu romatizmaların en önemlisi artroz (kireçlenme)'dur. Artrozda eklemde iltihap yoktur. Buna karşılık aşınma vardır. Eklemin içindeki kıkırdak incelir ve kaybolur, eklemlerin kenarlarında kemik çıkıntıları oluşur. Travmalar (kaza, darbe) mekanik nedenler, metabolik ve psikolojik bozukluklar iltihabı olmayan romatizmaların en önemli nedenleridir.

​

Sık Görülen Romatizmal Hastalıklar Şunlardır

• Artroz (Kireçlenme)

• Yumuşak doku romatizmaları (Fibromyalji, bel, boyun ağrıları)

• Romatoid artrit

• Spondiloartropatiler ve ankilozan spondilit

• Akut eklem romatizması

• Enfeksiyöz artritler

• Bağ dokusu hastalıkları; SLE, polimiyozit- dermatomiyozit, skleroderma, mixt bağ dokusu hastalığı

• Diğer; Behçet, SLE ve Gut vs. 

 

EN SIK GÖRÜLEN ROMATOLOJİK HASTALIKLAR

​

OSTEOARTRİT (Eklemlerde Kireçlenme): En sık görülen eklem hastalığıdır. Eklem kıkırdağının yapısının bozulması ve zamanla kaybolması bu hastalığa yol açar. 40 yaşından önce görülmesi nadirdir. 70 yaş üstü bireylerin dörtte üçünde bu hastalığa ait bulgular görülür. En sık diz, kalça, el parmak eklemlerinde görülür. Hastalarda ağrı, hareket kısıtlılığı ve el-ayak parmaklarında şekil bozukluğuna yol açar. İdeal bir tedavisi yoktur. Zaman zaman ağrı kesici ilaçlardan yararlanılabilir. Ancak kilo alınmaması, düzenli egzersiz yapılması, süt ve süt ürünlerinin düzenli tüketilmesi bu hastalığın önlenmesinde son derece önemlidir.

 

FİBROMİYALJİ: Fibromiyalji sendromu kas-iskelet sisteminde uzun süreli olabilen, vücutta yaygın ağrı ve hassasiyete yol açan bir yumuşak doku romatizmasıdır. Bazen yumuşak doku romatizması yada kas romatizması olarak adlandırılmaktadır. Fibromiyalji sendromunun neden geliştiği tam olarak bilinememektedir. Ancak uyku bozukluğu, ağrı algılama bozukluğu, sinir sistemi ve hormonal sistem bozukluğu, kas ve kas işlevlerinde bozukluk, sempatik sistemin aşırı çalışması gibi etmenler yatkınlığı arttırır. 

Belli başlı belirtileri vardır. Bunlar; ağrı, tutukluk, yumuşak dokularda şişlik hissi, yorgunluk, sabah tutukluğu, uyku bozukluğu, uyuşukluklar, duygusal değişkenlik, baş ağrısı, adet dönemi ağrıları, ishal ve kabızlık, kuru göz belirtileri, raynaud fenomeni (el ve ayaklarda soğukta oluşan renk değişikliği) vb.

​

ROMATOİD ARTRİT: Halk arasında iltihaplı romatizma olarak da bilinir. Hastalık en sık her iki el bileği ve el eklemlerini eşzamanlı olarak etkiler. Hastalarda el bileği ve el parmaklarında ağrı, şişlik, sabah ellerini kullanamama (sabah tutukluğu), ellerde şekil bozukluğu görülür. Eller dışında ayak bilekleri, dirsek, omuz ve dizler de sıklıkla hastalıktan etkilenir. Erken tanı son derece önemlidir. Çünkü erken tanı konup tedavi başlanırsa şekil bozukluğu ve fonksiyon kaybı gelişme riski azalır.

 

ANKİLOZAN SPONDİLİT: Genellikle omurgayı tutan ağrılı, ilerleyici bir kronik romatizmal hastalıktır. Hastanın belini büken ve onu öne doğru eğen bir hastalıktır. Asıl omurgayı etkilemekle beraber diğer eklemleri, kiriş ve tendon denilen kasların kemiklere yapıştığı bölüm olan yerleri de etkiler. Hastalar genellikle sabah çok şiddetli bel ve/veya kalça ağrısıyla uyanırlar. Ağrının gün içinde hareketle azalması karakteristiktir. Ankilozan spondilitli hastalarda egzersiz, özellikle yüzme sporu omurganın eğilmemesi için son derece önemlidir. Ankilozan spondilitli hastalar mümkün olduğunca hareket etmeli ve yüzmelidir.

 

​

ROMATİZMANIN BULGULARI NELERDİR?

Bulgular büyük oranda sizin sahip olduğunuz artrit veya romatizmanın çeşidine bağlı olarak değişmektedir. Bununla beraber genellikle aşağıdaki bulgular sizin artrit veya romatizmaya sahip olduğunuzu düşündürebilir:

​

• Bir veya daha fazla eklemde şişlik,

• Eklemler etrafında katılık,

• Eklemlerde kızarıklık ve sıcaklık artışı,

• Eklemlerde sürekli veya tekrarlayan ağrı

• Eklemi hareket ettirmede veya kullanmada zorluk.

 

ROMATİZMANIN NEDENİ NEDİR?

Romatizmal hastalıkların önemli bir bölümünün kesin nedeni bilinmemektedir. Çoğunlukla bulaşıcı-mikrobik değildir. Kalıtsal özellikler (genetik yatkınlık) bazılarında önem taşır.

​

ROMATİZMA NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Çoğu artritin kesin bir tedavisi yoktur, bununla beraber normal olarak hayatın sürdürülebilmesine yardımcı çok sayıda tedavi seçeneği mevcuttur. Size verilecek olan tedavi sahip olduğunuz artritin çeşidine ve şikayetlerinizin ciddiyetine göre değişecektir.

​

Bazı kişilerde sadece günlük basit bir egzersiz programı ağrıları hafifletip, eklem harekletlerini artırır.

 

Eğer tenisçi dirseği veya bel ağrısı gibi yumuşak doku romatizmanız var ise ağrınız kısa süreli olabilir ve tedaviye cevap daha iyi olabilir. Eğer artrit teşhisi konmuşsa düzenli egzersiz yapmanız ve hangi tip egzersizin daha uygun olacağını danışmanız önemlidir. Yüzme genellikle artritli hastalar için en ideal egzersizdir.

 

Ayrıca diğer fizik tedavi ajanları da romatizmal hastalıkların tedavisinde etkilidir.